Złamany, ukruszony lub pęknięty ząb – jak go naprawić?

Niekiedy wystarczy niefortunnie ugryźć coś twardszego żeby doszło do ukruszenia kawałka zęba. Czasami pod wypełnieniem rozwija się niewidoczna gołym okiem próchnica, która z czasem doprowadza do odłamania części ściany zęba. Niestety zęby po leczeniu kanałowym są słabsze i częściej ulegają różnego rodzaju uszkodzeniom. Inną częstą przyczyną uszkodzeń zębów, szczególnie w okresie dzieciństwa, są urazy.

Przygotowałam również oddzielny wpis o licówkach kompozytowych, które są łatwym i stosunkowo tanim rozwiązaniem umożliwiającym poprawę estetyki uśmiechu – korektę kształtu, koloru czy zamknięcie diastemy, a także naprawę uszkodzonych zębów.

W przypadku uszkodzenia zęba bardzo ważne jest szybkie zgłoszenie się do dentysty

Ząb składa się z kilku tkanek: szkliwa, zębiny, cementu oraz miazgi. Miazga jest żywą tkanką zawierającą naczynia krwionośne i nerwy. Jeśli dojdzie do jej odsłonięcia to najczęściej ząb obumiera w ciągu najbliższej doby – nie jest to coś, co można przeoczyć czy zignorować. Miazga jest silnie unerwiona oraz ukrwiona, więc jej odsłonięcie wiąże się z intensywnym bólem, a także krwawieniem. Złamanie zęba może nastąpić w obrębie każdej z tkanek i wiąże się z różnym ryzykiem jego obumarcia oraz innych powikłań. Nawet jeśli bezpośrednio po urazie nie odczuwacie żadnych dolegliwości, to nie ignorujcie tego i zgłoście się do dentysty na kontrolę. Stosunkowo często uszkodzeniu ulegają martwe zęby, które nie sprawiają później żadnych dolegliwości. To nie oznacza jednak, że nie dzieje się nic złego – martwy ząb doprowadza do rozwoju zapalenia w tkankach okołowierzchołkowych korzenia i jest siedliskiem bakterii. Tworząca się wokół korzenia zmiana zapalna, najczęściej o charakterze ropnym, doprowadza do zniszczenia okolicznej kości. Proces ten może przebiegać latami nie dając żadnych charakterystycznych objawów, jedynie okresowo gdy dochodzi do zaostrzenia stanu zapalnego pojawiają się silne dolegliwości bólowe. W skrajnych przypadkach zakażenie może przenieść się na cały organizm.

Złamanie zęba w obrębie szkliwa wiąże się z najmniejszym ryzykiem późniejszych powikłań, nawet jeśli nie zgłosicie się do dentysty w ciągu kilku dni. Jeśli w wyniku uszkodzenia pozostała warstwa szkliwa oddzielająca zębinę od środowiska jamy ustnej jest bardzo cienka, to może się pojawić nadwrażliwość na zmianę temperatur, słodkie lub kwaśne pokarmy. Nawet jeśli nie doszło do uszkodzenia sporej części zęba, to przy silnym uderzeniu może dojść do wstrząsu zęba, w uproszczeniu nazwijmy to „szokiem”. Powoduje zwiększenie ukrwienia, a to z kolei objawia się bólem. Taki ząb należy później regularnie kontrolować, bo ten stan może skończyć się jego obumarciem. Myślę, że w tym miejscu warto przypomnieć, że im młodszy ząb tym ma większe zdolności regeneracyjne – świeżo wyrznięte stałe zęby mają znacznie większą szanse na przeżycie nawet poważnych urazów.

Złamania korony zęba – odłamanie guzka, ściany lub większej części zęba w obrębie zębiny wiążą się już z większym ryzykiem późniejszych powikłań, szczególnie te w wyniku których dochodzi do odsłonięcia miazgi lub miazgę przysłania jedynie cienka warstwa zębiny. W takich przypadkach czas odgrywa duże znaczenie i ząb należy jak najszybciej zabezpieczyć. Jeżeli dojdzie do obumarcia miazgi to ząb należy przeleczyć kanałowo. Niekiedy dochodzi do złamania w obrębie zębiny tworzącej korzeń – pionowe złamania oraz złamania przebiegające w obrębie korzenia poniżej brzegu kości wyrostka zębodołowego kwalifikują ząb do usunięcia.

W jaki sposób można naprawić uszkodzony ząb?

A co w sytuacji gdy odłamaniu uległa cała korona i pozostał sam korzeń zęba?

Zęba niestety nie da się uratować i trzeba go usunąć. Co dalej?

Niestety nie we wszystkich przypadkach jesteśmy w stanie naprawić uszkodzony ząb i trzeba go usunąć. W takiej sytuacji brakujący ząb można uzupełnić dwoma rodzajami prac protetycznych: ruchomymi (standardowe protezy samodzielnie zakładane i wyjmowane przez pacjenta, ta opcja najczęściej wybierana jest w przypadku uzupełniania licznych braków zębowych, aczkolwiek możliwe jest również wykonanie mikro protezy uzupełniającej brak 1 czy 2 zębów) oraz stałymi, czyli implantem lub mostem protetycznym.

Implant jest śrubą wkręcaną w kość wykonaną najczęściej z tytanu lub tlenku cyrkonu (to rozwiązanie dla osób uczulonych na tytan), na nim osadza się koronę. Koszt samego implantu to około 2000-3500zł, do tego należy doliczyć koszt korony wynoszący około 2000-2500zł. Niekiedy przed implantacją konieczne jest uzupełnienie kości lub podniesienie dna zatoki szczękowej, aby zrobić odpowiednią ilość miejsca na wkręcenie implantu. To dodatkowy koszt w granicach 1000-2000zł. Pamiętajcie jednak o tym, że te koszty są rozłożone w czasie. Po usunięciu zęba zanim wszczepi się implant, należy odczekać 6-8 tygodni na wygojenie się zarówno tkanek miękkich jak i kości. Ewentualna odbudowa kości trwa zazwyczaj 3-6 miesięcy, integracja implantu z kością również trwa około 3-6 miesięcy i dopiero potem osadza się na nim koronę. Do tego czasu brakujący ząb uzupełniony jest odbudową tymczasową, więc nie martwcie się, że zostaniecie na kilka czy kilkanaście miesięcy bez zęba. Najczęściej jest to moest adhezyjny, czyli w uproszczeniu przyczepia się sztuczny ząb do zęby sąsiedniego.

Innym rozwiązaniem na stałe jest most protetyczny. Składa się z zębów filarowych, na których osadza się korony i do których przymocowany jest sztuczny ząb.  Nie jest to jednak rozwiązanie dla każdego, ponieważ wymaga oszlifowania zębów stanowiących filary, czyli usunięcia dużej ilości zdrowych tkanek aby zrobić miejsce na koronę. Z tego powodu most należy wybierać w sytuacji, gdy zęby sąsiednie mają duże wypełnienia lub są po leczeniu kanałowym. Cena tego typu pracy zależy od ilości punktów tworzących most, czyli liczby filarów z koroną i liczby sztucznych zębów. Zazwyczaj koszt jednego punktu to około 1500-2000zł i tak jak w przypadku koron, most może mieć podbudowę metalową lub z tlenku cyrkonu.