Czy leczenie kanałowe boli? - Przewodnik stomatologiczny

Pytanie zadane w tytule tekstu jest jednym z najczęściej zadawanych pytań przez pacjentów zakwalifikowanych do leczenia kanałowego. Wynika to z ogólnej świadomości społeczeństwa i wyobrażenia tej metody leczenia jako niezwykle bolesnej i traumatycznej. Otóż nic bardziej mylnego! Nowoczesne leczenie stomatologiczne jest całkowicie bezbolesne i komfortowe. Ponadto dąży do utrzymania jak najdłużej własnego uzębienia. Obecnie wiemy, że naturalny ząb jest lepszy od „sztucznego”. Leczenie kanałowe pozwala na zachowanie zęba, który z różnych powodów zaczął obumierać lub już jest martwy i musiałby zostać usunięty. Jest to możliwe dzięki ogromnemu postępowi jaki medycyna zrobiła w ostatnich kilkudziesięciu latach, wprowadzając do codziennego użytku m.in. mikroskop stomatologiczny czy nowoczesne metody obrazowania wykorzystujące promieniowanie rentgenowskie takie jak tomografia CBCT.

Budowa zęba – szybkie przypomnienie

Abyście mogli łatwiej zrozumieć na czym polega leczenie kanałowe, muszę pokrótce przypomnieć jak jest zbudowany ząb.

Ząb składa się z 2 części. Korona to górna część zęba widoczna w jamie ustnej. Korzeń sięga do kości szczęki, zakotwiczając ząb na miejscu. Ponadto wyróżnia się:

szkliwo – twarda powłoka zewnętrzna, najtwardsza struktura w organizmie człowieka
zębina – nieco mniej twarda tkanka, która podtrzymuje szkliwo i tworzy większość zęba
cement – twardy materiał pokrywający powierzchnię korzenia
miazga zębowa – tkanka miękka w środku zęba w komorze oraz w kanałach korzeniowych, zawierająca naczynia krwionośne oraz nerwy

Leczenie kanałowe wdrażamy w przypadku chorób miazgi.

Wskazania do leczenia kanałowego

Pacjenci najczęściej uważają, że ból zęba = konieczność wdrożenia leczenia kanałowego. Jest to jednak błędne założenie. Przyczyn bólu może być wiele, poniżej postaram się nieco temat rozwinąć.

Podstawowym wskazaniem do leczenia tą metodą są nieodwracalne choroby miazgi, a także różne odmiany zapalenia tkanek okołowierzchołkowych. Są to schorzenia mogące przebiegać zupełnie bezobjawowo lub z wyraźnymi dolegliwościami bólowymi, stanem zapalnym tkanek miękkich czy pogorszeń ogólnego samopoczucia. Przyczynami rozwoju choroby miazgi mogą być:

zaawansowana próchnica
nieszczelne wypełnienia, pod które dostają się bakterie, ślina i resztki pożywienia, co doprowadza do rozwoju próchnicy wtórnej
urazy zębów

Leczenie kanałowe – cena

Koszt leczenia kanałowego może być bardzo mocno zróżnicowany pomiędzy poszczególnymi gabinetami stomatologicznymi w danej okolicy. Wynika to głównie ze stosowanego sprzętu, odbytych szkoleń i kursów specjalizacyjnych oraz posiadanego doświadczenia.

W nowoczesnej stomatologii leczenie kanałowe wymaga:

dokładnej diagnostyki przed zabiegowej oraz po skończonym leczeniu (obecność w gabinecie aparatu do zdjęć tomograficznych CBCT – niewiele gabinetów go posiada, a jest niezastąpiony w przypadku diagnostyki zęba. Ten rodzaj zdjęć umożliwia uzyskanie obrazu 3D, a co za tym idzie jest najbardziej dokładny)
stosowania mikroskopu w celu powiększenia pola zabiegowego (kanały korzeniowe mają średnicą poniżej 1 mm, bez mikroskopu dentysta prowadzi leczenie „na ślepo”)
zastosowania różnych systemów maszynowych do opracowywania kanałów (co wiąże się z koniecznością zakupu dodatkowego sprzętu i zaliczeniem kilku kursów uczących pracy z danym systemem)
zastosowania nowoczesnych materiałów
śledzenia na bieżąco nowych doniesień naukowych, modyfikacji wytycznych dotyczących leczenia czy poznawania nowych technik leczenia

Koszt leczenia kanałowego zależy od liczby kanałów w zębie. Zatem podawana cena dotyczy najczęściej leczenia pojedynczego zęba. W Dentify koszt pierwotnego leczenia kanałowego to 500zł za leczenie 1 kanału oraz 200zł za leczenie każdego następnego kanału. Czyli dla przykładu, koszt leczenie górnego siekacza mającego najczęściej jeden kanał wynosi 500zł, a koszt leczenia górnej szóstki mającej najczęściej 4 kanały to 1100zł.

Do tej kwoty należy doliczyć koszt przygotowania zęba do leczenia kanałowego, na które składa się odbudowa brakujących ścian wraz z ewentualną gingiwektomią (wycięciem dziąsła, często przy bardzo zniszczonych zębach jest to konieczne) i przeważnie aplikacja leku do komory zęba (antybiotyk ze sterydem), który wynosi około 200-300 zł w zależności od stopnia zniszczenia zęba.

Oprócz tego należy doliczyć koszt odbudowy zęba po skończonym leczeniu kanałowym. Jeśli zostanie zastosowane standardowe wypełnienie kompozytowe, to jest to koszt ok. 200-300zł w zależności od rozległości odbudowy. Jeśli jednak zostanie wybrana odbudowa pośrednia z ceramiki, to należy doliczyć do tego ok. 1200-2000zł w zależności od wybranego rodzaju uzupełnienia protetycznego. Często wykonanie odbudowy pośredniej odkłada się na ok. 3-6 miesięcy, aby umożliwić jak najlepsze warunki do zdrowienia tkankom otaczającym korzeń. Na ten czas ząb jest „wyłączany ze zgryzu”, czyli obniżany na tyle żeby po zagryzieniu zębów nie stykał się z zębem przeciwstawnym.

Czas trwania leczenia kanałowego zęba

Właściwe leczenie kanałowe, na które składa się oczyszczenie i opracowanie kanałów, a następnie ich wypełnienie odbywa się najczęściej na jednej wizycie. Takie są również obecne wytyczne, mówiące że należy ograniczyć do minimum czas leczenia kanałowego. Niekiedy jednak w przypadku obecności bardzo skomplikowanego systemu korzeniowego czy innych utrudnień, konieczne jest rozłożenie leczenia na dwie wizyty.

Natomiast należy uwzględnić, że ząb wymaga przygotowania do leczenia kanałowego i najczęściej odbywa się to na oddzielnej wizycie. Drugą kwestią jest odbudowa zęba po skończonym leczeniu kanałowym, więc jest to kolejna oddzielna wizyta. W zależności od wybranego rodzaju uzupełnienia protetycznego, wymagane są jeszcze 2-3 oddzielne wizyty. A zatem zakończone leczenia zęba wymagającego leczenia kanałowego najczęściej odbywa się po 3-4 wizytach.

Leczenie kanałowe – krok po kroku

Leczenie kanałowe to procedura, którą można przeprowadzić zarówno w zębach stałych jak i mlecznych. Nowoczesna stomatologia oferuje rozwiązania, dzięki którymi odsetek niepowodzeń przy tej metodzie leczenia jest znikomy, a przeleczony kanałowo ząb spełnia swoją funkcję przez wiele następnych lat.

Ma na celu eliminację bakterii z zainfekowanego kanału i zapobieganie ponownemu zakażeniu zęba.

Diagnostyka

Pierwszym krokiem w leczeniu kanałowym jest przeprowadzenie dokładnej diagnostyki zęba, pozwalającej na poznanie budowy wewnętrznej zęba, przebiegu i liczby kanałów. Jest to możliwe dzięki zdjęciu mikroCBCT, czyli tomografii 3D (stożkowej). Nie jest to możliwe na podstawie zwykłego RTG punktowego zęba czy pantomogramu. Więcej na temat diagnostyki radiologicznej znajdziesz w tym wpisie.

2. Przygotowanie zęba do leczenia kanałowego

Leczenie przeprowadzane jest w znieczuleniu miejscowym oraz w koferdamie. Do powiększenia pola zabiegowego używany jest mikroskop. Jest on absolutnie niezbędne w nowoczesnej stomatologii endodontycznej. Zabieg jest całkowicie bezbolesny. Ząb należy właściwie przygotować do leczenia kanałowego, czyli oczyścić go dokładnie z próchnicy i odbudować wszystkie brakujące ściany. Najczęściej ta część leczenie przeprowadzana jest na innej wizycie niż właściwe leczenie kanałowe.

Ząb po oczyszczeniu z próchnicy i przygotowaniu ubytku do odbudowy. W środku widoczna komora zęba i wejścia do dwóch kanałów korzeniowych.

leczenie kanalowe — Ząb po oczyszczeniu z próchnicy i przygotowaniu ubytku do odbudowy. W środku widoczna komora zęba i wejścia do dwóch kanałów korzeniowych.

3. Właściwe leczenie kanałowe – usunięcie miazgi oraz oczyszczenie kanałów

Pierwszym krokiem właściwego leczenia kanałowego jest ekstyrpacja miazgi. Polega na usunięcie żywej części zęba z komory i kanałów korzeniowych. Następnie przystępuje się do oczyszczania kanałów przy pomocy pilników ręcznych oraz maszynowych, a także przy pomocy płynów o silnym działaniu przeciwdrobnoustrojowym. Obecnie do opracowywania kanałów stosuje się przede wszystkim systemy maszynowe, które znacząco przyspieszają i ułatwiają pracę dentysty. Dla wzmocnienia działania płynów do płukania kanałów, aktywuje się je ultradźwiękami. Dzięki temu docierają nawet do najtrudniej dostępnych miejsc, zapewniając całkowitą jałowość kanałów.

zaprezentowanie wygladu systemu maszynowego do opracowywania kanalow korzeniowych — Istnieje wiele różnych systemów maszynowych służących do oczyszczenia i opracowania kanałów korzeniowych. Każdy ma swoje wady i zalety, dlatego warto mieć dostępnych co najmniej 2-3 systemy i dobierać je do każdej sytuacji indywidualnie.

4. Właściwe leczenie kanałowe – wypełnienie kanałów płynną gutaperką

Ostatnim krokiem właściwego leczenia kanałowego jest wypełnienie oczyszczonych i opracowanych kanałów płynną gutaperką. Aby leczenie się powiodło, kanały muszą być wypełnione idealnie szczelnie na całej swojej długości. Do wypełniania stosuje się gutaperkę, substancję pochodzenia naturalnego, można ją porównać do kauczuku, występuje w soku mlecznym wielu roślin.

Gutaperka dostępna jest w formie elastycznych cienkich „pałeczek” kształtem dopasowanych do kształtu kanału. Można również stosować urządzenia do rozgrzewania gutaperki, do temperatury, w której staje się płynna i taką formą wypełnić kanał.

W celu kontroli jakości wypełnienia konieczne jest zrobienie zdjęcia RTG po skończonym leczeniu. Ten krok nigdy nie powinien być pomijany, bo tylko dzięki takiemu zdjęciu jesteśmy w stanie określić czy leczenie się powiodło i kanały są wypełnione prawidłowo.

Zdjęcie RTG prezentujące wypełnienie kanałów w dolnej siódemce (to białe w środku kanałów to właśnie gutaperka). W szóstce również widoczne są wypełnione kanały. Jeden z nich jest minimalnie niedopełniony, na ok. 0.5mm. Takie niedopełnienie kanału jest dopuszczalne. Może się również zdarzyć niewielkie przepchnięcie materiału poza wierzchołek kanału. To również nie jest błędem i nie wymaga żadnej korekty.

5. Odbudowa zęba po leczeniu kanałowym

Zęby po leczeniu kanałowym są zębami martwymi. W związku z tym są słabsze od żywych zęba, bardziej podatne na uszkodzenia i mniej wytrzymałe. Ponadto w celu przeleczenia kanałowego konieczne jest zrobienie dostępu do komory, co wymaga usunięcia dużej ilości tkanek zęba w okolicy szyjki, co znacząco je osłabia. W tym miejscu muszę mocno podkreślić, że sukces leczenia kanałowego zależy nie tylko od jakości wypełnienia kanałów, ale również od jakości odbudowy zęba. Jeśli dojdzie do jakiegokolwiek rozszczelnienia czy uszkodzenia odbudowy, to bakterie będą mogły ponownie zainfekować kanały korzeniowe i leczenie kanałowe będzie trzeba powtórzyć.

Najlepszym rozwiązaniem w przypadku odbudowy zębów po leczeniu kanałowym są odbudowy pośrednie wykonane z ceramiki. Takie prace przygotowywane są przez technika protetycznego w laboratorium, a ich wykonanie wymaga najczęściej więcej niż jednej wizyty. Dostępnych jest kilka rodzajów odbudów, są to między innymi korony, endokorony oraz nakłady: inlay’a, onlay’a i overlay’a. Dobiera się je do każdej sytuacji indywidualnie, w zależności od stopnia zniszczenia tkanek korony zęba. W przypadku niewielkiego ubytku tkanek wybiera się inlay’a czy onlay’a, jeśli jednak ząb jest bardzo zniszczony i brakuje mu dwóch lub więcej ścian, to wybiera się korony czy endokorony.

Tego typu prace mają znacznie większą trwałość niż standardowe wypełnienie kompozytowe, zapewniając prawidłowe funkcjonowanie zęba przez wiele lat (pod warunkiem, że są właściwie pielęgnowane). Ich cena jest wyższa niż standardowego wypełnienia kompozytowego, wynosi ok. 1200-2000zł. Natomiast w rozliczeniu długoterminowym, po uwzględnieniu konieczności częstej wymiany odbudowy kompozytowej (średnio co ok. 2-3 lata), cena ta wcale nie jest wysoka. Tego typu pracy spełniają swoją funkcję średnio ok. 15 lat, a przy właściwej pielęgnacji niejednokrotnie okres użytkowania takiej pracy jest dłuższy.

zaprezentowanie wyglądu ceramicznych inlay i onlay — Przykładowe prace pośrednie przygotowane na modelu uzębienia pacjenta przez technika dentystycznego w laboratorium. Są to prace wykonane z ceramiki dwukrzemianu litu w technologii CAD/CAM. Idąc od lewej widzimy inlay, a następnie dwa onlay’a. Tegu typu prace są cementowane adhezyjnie na odpowiednio przygotowanym zębie.

Przykładowe korony pełnoceramiczne wykonane na modelu uzębienia pacjenta przez technika dentystycznego w laboratorium.

Endokorona różni się od standardowej korony ceramicznej obecnością dodatkowej „kotwicy” dopasowanej do komory zęba. Poprawia to utrzymanie korony w sytuacji braku zdecydowanej większości tkanek zęba.

W przypadkach, w których nie doszło do uszkodzenia żadnej ze ścian zęba, można wyjątkowo wybrać do odbudowy zęba po leczeniu kanałowym standardowy materiał kompozytowy. Jest to jednak jedyna sytuacja, w której wybór kompozytu nie będzie wpływał znacząco na trwałość i wytrzymałość zęba oraz jego odbudowy. Więcej na temat czynników wpływających na trwałość odbudowy kompozytowej zęba znajdziesz tutaj.

Czeka Cię leczenie kanałowe? Obawiasz się leczenia kanałowego i je ciągle odwlekasz? Zapisz się na wizytę do Dentify, gdzie zajmie się Tobą kompleksowo ekipa specjalistów, zapewniając całkowicie bezbolesne i komfortowe psychicznie leczenie.